Inderdaad lijkt het erop dat de verbeteringen in de ICT sector nog uitblijven. Als kleine zelfstandige in de ICT wereld merk ik dat zelf ook heel goed. Toch is dat vreemd, als je de zaken logisch beziet: bedrijven die nu hun ontwikkeling en innovatie stilleggen lopen onherroepelijk een achterstand op, waarvan het inhalen weer voor een overspannen markt met hoge kosten gaat zorgen. Zo blijft de golfbeweging in stand. De huidige slapte is m.i. dan ook mede het gevolg van de praktijken van de grote ICT aanbieders van de afgelopen jaren, die in veel gevallen lage kwaliteit boden tegen torenhoge tarieven. 'De markt' heeft daardoor de indruk gekregen dat dat normaal is. Momenteel bieden diezelfde aanbieders nu hun werknemers tegen dumpprijzen of zelfs (tijdelijk) gratis aan, hetgeen er niet toe bijdraagt het vertrouwen te herstellen.
Het in Amerika al eerder doorgedrongen besef, dat er bij de kleine(re) zelfstandige automatiseerders veel kwaliteit zit, die veel flexibeler en tegen lagere kosten kan worden ingezet, met een korter realisatie-traject, is in Nederland nog niet aanwezig. Hierdoor stelt men investeringen uit, of men probeert 'slim' gebruik te maken van de prijsdumping door de grote aanbieders. Dat daarmee de kwaliteit niet wordt verbeterd, en dus de projecten niet efficiënter worden, wordt over het hoofd gezien. Daarbij hebben deze aanbieders nu meer dan ooit belang bij het rekken van projecten, om maar te kunnen blijven factureren. De kleine zelfstandigen hebben maar één doel: een tevreden klant. Een tevreden klant zorgt (misschien) voor nieuwe klanten, een ontevreden klant vrijwel zeker voor een beschadigde reputatie. Een tevreden klant zorgt voor omzet. Daarom zijn zelfstandige ICT'ers in het algemeen veel klantgerichter dan de werknemers van een detacheerder.
Eén van de redenen dat de kleine zelfstandige ICT'er nauwelijks een voet aan de grond krijgt is dat onze overheid het 'de markt' nagenoeg onmogelijk maakt deze mensen in te huren, zodat een bedrijf dat wel de voordelen van het werken met deze beroepsgroep inziet zich wel tien keer bedenkt alvorens zich de discussies met het UWV op de hals te halen. Het UWV beroept zich op het Burgerlijk Wetboek bij haar claims dat zo'n beetje iedereen die diensten verleent aan een bedrijf automatisch bij dat bedrijf in dienst is. Hoewel de basis voor deze caims inderdaad bestaat zijn zij wel erg afhankelijk van de interpretatie die het UWV daaraan geeft; wil men die ontlopen, dan is normaal zaken doen niet meer mogelijk.
Voorbeeldje? Ik neem een project van een paar maanden aan bij een klant. Ik doe dat uiteraard niet gratis, dus ik stuur maandelijks een factuur. Verder vindt de klant het prettig dat ik hem af en toe vertel hoe het project vordert, of ik nog op schema lig, etc. Tenslotte moet ik als ik voor het project bij de klant moet zijn ook wel graag binnen openingstijden aankomen en niet om middernacht. De klant huurt mij in, omdat ik kennis en vaardigheden heb die de klant niet heeft, en die na afronding van het project ook niet bij de klant nodig zijn. Tenslotte vindt de klant het prettig als ik eventuele handleidingen in de huisstlijl van de klant oplever, omdat dat handig is bij het geven van daarop gebaseerde intern te geven cursussen in de toekomst. Ik vind dit doodnormale wensen van een opdrachtgever, het getuigt van gezond verstand en wederzijds respect om hieraan tegemoet te komen. Het UWV zal deze opdracht zonder meer als een dienstverband aanmerken, omdat:
1 - ik er geld voor krijg (loon)Of een klant überhaupt weet wat ik doe, begrijpt wat ik doe, hoe ik het doe, etcetera is voor het UWV niet belangrijk. Ik verricht arbeid (geestelijk dan wel lichamelijk) of verleen een dienst, en het simpele feit dat de klant de doelstelling bepaalt is voor het UWV afdoende om een gezagsverhouding vast te stellen. Op deze manier kan een bedrijf dus uitsluitend werknemers van een ander bedrijf inhuren, wat voor het bedrijf in lang niet alle gevallen de optimale oplossing is. Ook het aannemen van een vaste kracht met de gewenste kennis en kunde is niet in haar belang, omdat na afronding van het project er veelal onvoldoende uitdaging is om deze persoon gemotiveerd te houden, waardoor het bedrijf met een te dure, overgekwalificeerde werknemer wordt opgezadeld. Doelstelling van het UWV is uitsluitend het veiligstellen van sociale premies, bij voorkeur zonder dat daar een een verplichting tot uitkering tegenover staat. De zekerheid die de VAR2002/WUO (ook wel 'zelfstandigheidsverklaring' genoemd) leek te bieden heeft de zaken alleen maar fors verergerd.
De VAR2002/WUO biedt een opdrachtgever de schijnzekerheid dat hij niet bang hoeft te zijn voor premieclaims van het UWV achteraf, een groot risico in het verleden, als de ingehuurde zelfstandige een VAR2002/WUO kan overleggen, behalve natuurlijk als hij een dienstverband met die persoon aangaat. Door de uitleg die het UWV geeft aan het begrip 'privaatrechtelijk of publieksrechtelijk dienstverband' (zie hiervoor) zal het UWV vrijwel altijd stellen dat er sprake is van een dienstverband en dus van premieheffing achteraf. Er zijn inmiddels mogelijkheden om opdrachtgevers hier toch weer gegearandeerd van te vrijwaren (zie www.uniforce.nl), maar deze slaan slechts langzaam aan bij de potentiële opdrachtgevers, argwanend als zij zijn geworden door alle mooie beloftes uit het verleden, recent dus de VAR2002/WUO, die toch weer niet bleken te kloppen.
Hetzelfde geldt voor de Flexwet. Dat de overheid uitbuiting van 'de zwakkeren in onze maatschappij' wil tegengaan is lovenswaardig, en dat ik na een aantal aansluitende contract-klussen recht heb op een vast dienstverband (opdrachtgever is gedwongen mij in vaste dienst te nemen als ik dat wil) is prachtig. Helaas is dit volgens de Flexwet geen recht, maar een plicht. Ik wil helemaal geen vast dienstverband, ik ben ondernemer, en wil mij vrij in de markt kunnen bewegen. Mispoes, mag niet; de regentenkliek in Den Haag weet beter wat goed voor mij is dan ik zelf. Hoewel de ICT-malaise vooral aan de even stagnerende economie te wijten zal zijn, is vorenomschreven praktijk zeker een factor die het herstel mede vertraagt.